Tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán là phân lập N. meningitidis từ dịch vô trùng của cơ thể.[3] Mẫu dịch não tủy khi được lấy cần phải đem đến xét nghiệm để xác định vi khuẩn ngay lập tức. Việc chẩn đoán bệnh dựa vào phương phán nuôi cấy trên môi trường thạch sô-cô-la agar. Các xét nghiệm khác để phân lập khác bao gồm oxidase (tất cả Neisseria cho phản ứng dương tính) và lên men các carbohydrates như maltose, sucrose, và glucose Trong đó N. meningitidis có khả năng tổng hợp glucose và maltose. Phương pháp huyết thanh học được dùng để xác định nhóm vi khuẩn gây bệnh đã được phân lập.

Nếu vi khuẩn đã xâm nhập vào hệ tuần hoàn, nên dựa vào nuôi cấy máu để xác định vi khuẩn.

Quintain NS và Trường Đại học RMIT đã phát triển một phương pháp xét nghiệm nhanh chóng bệnh do meningococcus, cho ra kết quả chỉ trong vòng 15 phút.

Các xét nghiệm lâm sàng hiện tại được dùng để chẩn đoán bệnh do meningococcus mất từ 2 đến 48 giờ để cho ra kết quả và thường dựa trên việc nuôi cấy vi khuẩn từ mẫu máu hay dịch não tủy (CSF). Tuy nhiên, phản ứng polymerase chain reaction có thể được dùng để xác định vi khuẩn ngay cả khi đã dùng kháng sinh để giảm sự lây lan của vi khuẩn. Vì nguy cơ tử vong của bênh lên đến 15% trong vòng 12 giờ sau khi bị lây nhiễm, vấn đề sống còn là phải cho kết quả xét nghiệm càng nhanh càng tốt chứ không phải đợi kết quả trước khi dùng kháng sinh.[3]

Quintain hiện đang làm việc với công ty company Charlwood Design đặt trụ sở tại Melbourne, để tạo ra mẫu dụng cụ lâm sàng có thể thao tác an toàn và dễ sử dụng. Kế hoạch được trông đợi sẽ hoàn tất trong vòng 2 hay 3 năm nữa, đồng lời là nền tảng cho việc chẩn đoán một loạt các bệnh lâm sàng một cách nhanh chóng về sau.